Małopolska to serce południowej Polski. Jest regionem, który zachwyca swoją historią, kulturą i architekturą. Znajdują się tu liczne zabytki wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, które są świadectwem wyjątkowego dziedzictwa tego regionu. Od majestatycznych zamków po unikalne kopalnie soli, Małopolska oferuje niezapomniane podróże przez wieki historii. Poznajcie z nami najważniejsze zabytki UNESCO w Małopolsce i odkryjcie ich niepowtarzalny urok.
Malopolska to jeden z najbardziej fascynujących regionów Polski, który zachwyca różnorodnością krajobrazów, bogatą historią i niezwyklym dziedzictwem kulturowym. Od majestatycznych Tatr i malowniczych Pienin, przez zabytkowy Kraków i slynne uzdrowiska, po tajemnicze kopalnie soli i malownicze doliny – Malopolska oferuje coś dla każdego.
To miejsce, gdzie natura spotyka się z historią, a tradycje przodków nadal żyją w codziennym życiu mieszkańców. Wędrując po Malopolsce, można odkrywać miejsca wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, delektować się lokalną kuchnią i korzystać z bogatej oferty aktywnego wypoczynku.
POLECANE ATRAKCJE TURYSTYCZNE
Odwiedź Kościół Pokoju w Świdnicy – największą drewnianą świątynię barokową w Europie, wpisaną na listę UNESCO. Unikalna…
Manufaktura Szkła Barbara w Polanicy-Zdroju – tu tradycja spotyka pasję! Zobacz na żywo, jak rodzi się szkło, weź udział w…
Odkryj uroki Ski&Sun Świeradów Zdrój - idealnego miejsca dla miłośników sportów zimowych i letnich. Niezależnie od pory roku,…
Karkonoskie Tajemnice to wyjątkowa multimedialna i interaktywna wystawa znajdująca się w samym centrum Karpacza. Przedstawia…
Odkryj Zoo Łączna – idealne miejsce na rodzinne wycieczki i edukacyjne przygody! Poznaj różnorodne gatunki zwierząt w sercu Sudetów.…
Szukasz miejsca pełnego adrenaliny i rodzinnej zabawy w Karpaczu? Centrum Rekreacji i Sportu Kolorowa to idealne połączenie aktywnego…
Odkryj Papugarnia Śnieżka w Karpaczu – miejsce, gdzie egzotyczne ptaki latają swobodnie i wciągają zarówno dorosłych, jak i dzieci w…
Odkryj Muzeum Sentymentów w Kowarach - wyjątkowe miejsce, gdzie historia spotyka wspomnienia. Przeżyj podróż w czasie do epoki PRL i…
SPIS TREŚCI:
- Czym jest lista UNESCO?
- Zabytki UNESCO w Malopolsce – które warto odwiedzić?
- Kraków - wyjątkowe miejsce na mapie UNESCO
- Kopalnia Soli w Wieliczce – podziemne królestwo soli
- Zamek Żupny w Wieliczce
- Kopalnia Soli w Bochni
- Obóz koncentracyjne Auschwitz-Birkenau
- Zespól architektoniczno-parkowy w Kalwarii Zebrzydowskiej
- Drewniane kościoly w Malopolsce - Kościól w Dębinie, Sękowej, Binarowej i Lipnicy Murowanej
- Drewniane cerkwie w Brunarach Wyżnych, Kwiatoniu, Owczarach i Powroźniku
- Dlaczego warto odwiedzić zabytki UNESCO w Malopolsce?
- Szlak Architektury Drewnianej w Malopolsce – 255 zabytkowych obiektów drewnianych
- Malopolska Trasa Światowego Dziedzictwa UNESCO, która zachwyci każdego
Czym jest lista UNESCO?
Lista Światowego Dziedzictwa UNESCO to prestiżowy wykaz miejsc o wyjątkowym znaczeniu dla kultury, natury i historii ludzkości. Tworzona przez Organizację Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO) od 1978 roku, obejmuje zarówno dziela stworzone przez czlowieka, jak i unikalne obszary przyrodnicze, które wymagają ochrony dla przyszlych pokoleń.
Aby trafić na listę, obiekt musi spelniać określone kryteria, takie jak wyjątkowa wartość uniwersalna, znaczenie historyczne, kulturowe lub przyrodnicze. Na liście znajdują się zabytki architektury, takie jak egipskie piramidy, przyrodnicze skarby, jak Wielka Rafa Koralowa, oraz miejsca o znaczeniu duchowym, jak Machu Picchu.
Wpis na listę UNESCO to nie tylko uznanie dla unikalnego dziedzictwa, ale także zobowiązanie do jego ochrony i promocji. W Polsce na liście znajduje się m.in. Stare Miasto w Krakowie, Kopalnia Soli w Wieliczce i Puszcza Bialowieska. To globalny katalog dóbr, które lączą ludzi na calym świecie.
Zabytki UNESCO w Malopolsce – które warto odwiedzić?
Malopolska to region wyjątkowy, pelen miejsc o ogromnym znaczeniu historycznym, kulturowym i przyrodniczym. Wśród nich znajduje się aż 14 obiektów wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, które są nie tylko dumą regionu, ale także atrakcjami przyciągającymi turystów z calego świata.
Od zabytkowego Starego Miasta w Krakowie, przez unikalne kopalnie soli, aż po drewniane kościoly i miejsca pamięci – każde z tych miejsc opowiada swoją niezwyklą historię.
Przeczytaj także: Weekend w Malopolsce - 20 najciekawszych atrakcji w województwie malopolskim
Kraków - wyjątkowe miejsce na mapie UNESCO
Kraków, jedno z najstarszych i najbardziej znanych miast Polski, jest prawdziwą perlą Malopolski, która może poszczycić się wpisaniem kilku swoich wyjątkowych miejsc na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Już w 1978 roku, podczas pierwszego posiedzenia Komitetu Światowego Dziedzictwa, historyczne centrum Krakowa, obejmujące Stare Miasto, Wzgórze Wawelskie oraz dzielnicę Kazimierz, zostalo docenione za swoje unikalne walory historyczne, kulturowe i architektoniczne.
Stare Miasto i Rynek Glówny
Krakowskie Stare Miasto, z charakterystycznym Rynkiem Glównym – największym średniowiecznym rynkiem w Europie – jest esencją dawnej stolicy Polski. Gotycki Kościól Mariacki, Sukiennice, renesansowe i barokowe kamienice, a także brukowane uliczki tworzą atmosferę pelną historii i magii. Pod powierzchnią rynku kryją się podziemia, w których nowoczesna wystawa multimedialna pozwala przenieść się w czasy średniowiecza.
Wzgórze Wawelskie
Dominującą częścią wpisu UNESCO jest Wzgórze Wawelskie, dawna siedziba polskich królów. Znajdują się tam Katedra Wawelska, miejsce koronacji i pochówków wladców, oraz Zamek Królewski, zachwycający renesansowymi krużgankami i cennymi zbiorami, w tym slynnymi arrasami.
Kazimierz – dzielnica wielokulturowa
Kazimierz, historyczna dzielnica Krakowa, jest symbolem wspólistnienia kultur żydowskiej i chrześcijańskiej. Znajdują się tu takie zabytki jak Stara Synagoga, synagoga Remuh z przyleglym cmentarzem oraz liczne kościoly, w tym Kościól Bożego Ciala. Kazimierz przyciąga także swoim artystycznym klimatem, licznymi galeriami, kafejkami i wydarzeniami kulturalnymi.
Kraków jest jednym z pierwszych miejsc na świecie wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jego różnorodne dziedzictwo – od średniowiecznej urbanistyki, przez renesansowe i barokowe arcydziela, aż po unikalny klimat dzielnicy Kazimierz – czyni miasto niezrównanym centrum kulturowym Europy. Co więcej, w 2018 roku tradycja budowy krakowskich szopek zostala wpisana na Listę Niematerialnego Dziedzictwa UNESCO, potwierdzając, że Kraków nieustannie pielęgnuje swoje wyjątkowe dziedzictwo
Kopalnia Soli w Wieliczce – podziemne królestwo soli
Wpisanie Kopalni Soli w Wieliczce na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO datowane jest na 1978 roku To jedno z najbardziej niezwyklych miejsc w Polsce. Polożona niedaleko Krakowa, kopalnia dzialala nieprzerwanie od XIII wieku aż do 2007 roku, kiedy zakończono wydobycie soli. Dziś jest unikalnym pomnikiem historii i kultury, odwiedzanym przez miliony turystów z calego świata.
Podczas zwiedzania można przemierzyć kilometry podziemnych korytarzy, podziwiać komory wydrążone w soli oraz zobaczyć niezwykle solne rzeźby i kaplice, w tym slynną Kaplicę św. Kingi – miejsce o wyjątkowej atmosferze i akustyce. Trasa turystyczna prowadzi także przez podziemne jeziora i dawne narzędzia górnicze, pozwalając zrozumieć, jak wyglądalo życie i praca górników.
Kopalnia Soli w Wieliczce to miejsce, które lączy piękno natury z osiągnięciami ludzkiego geniuszu, czyniąc ją jednym z najważniejszych zabytków w Polsce i na świecie.
Zamek Żupny w Wieliczce
Zamek Żupny w Wieliczce, wpisany zostal na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 2013 roku jako część kompleksu kopalni soli, to wyjątkowy zabytek o ogromnym znaczeniu historycznym. Zamek byl przez wieki siedzibą zarządu królewskich żup solnych, które stanowily jedno z najważniejszych źródel dochodu polskich wladców. Polożony w samym centrum Wieliczki, stanowi doskonale uzupelnienie wizyty w kopalni soli.
Zamek sklada się z trzech glównych budynków, w tym Domu Żupnego i Baszty. Dziś mieści się tu Muzeum Żup Krakowskich, które prezentuje historię wydobycia soli, dawne narzędzia górnicze oraz bogactwo kulturowe regionu. Szczególnie interesujące są wystawy dotyczące królewskiego nadzoru nad kopalniami oraz roli soli w gospodarce średniowiecznej Polski.
Zamek Żupny to miejsce, które pozwala zglębić fascynującą historię górnictwa soli i zrozumieć, jak ogromne znaczenie mialy żupy wielickie dla rozwoju kraju. To obowiązkowy punkt dla milośników historii i architektury.
Kopalnia Soli w Bochni
Kopalnia Soli w Bochni zostala wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 2013 roku. Jest to jedno z najstarszych miejsc wydobycia soli w Europie, którego historia sięga 1248 roku. Polożona w Malopolsce, jest prawdziwym świadectwem średniowiecznej myśli technicznej i pracy górników, którzy przez wieki tworzyli podziemny labirynt korytarzy, komór i szybów.
Zwiedzanie kopalni to wyjątkowa podróż w czasie. Turyści mogą zobaczyć dawne narzędzia górnicze, komory solne o unikalnym klimacie oraz interaktywne ekspozycje, które opowiadają o historii wydobycia soli. Szczególnie imponujące są Kaplica św. Kingi i podziemne jezioro, które dodają miejscu magii.
Dzięki swojemu mikroklimatowi, kopalnia dziala również jako centrum lecznicze, oferując terapie wspomagające zdrowie ukladu oddechowego. Kopalnia Soli w Bochni to miejsce, gdzie historia i innowacja lączą się w harmonii, czyniąc ją obowiązkowym punktem na mapie Malopolski.
Obóz koncentracyjne Auschwitz-Birkenau
Obóz Auschwitz-Birkenau zostal wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 1979 roku. To byly niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zaglady, który stal się symbolem Holocaustu i jedną z najciemniejszych kart w historii ludzkości. Polożony w Oświęcimiu, obóz dzialal w latach 1940–1945 i byl miejscem kaźni ponad miliona osób, glównie Żydów, ale także Polaków, Romów, jeńców wojennych i innych więźniów.
Dziś Auschwitz-Birkenau jest Muzeum Pamięci, które odwiedzają miliony ludzi z calego świata. Zwiedzanie obejmuje teren obozu Auschwitz I z charakterystyczną bramą „Arbeit macht frei” oraz Auschwitz II-Birkenau, gdzie znajdują się ruiny komór gazowych, baraki więźniów i rampa, na której odbywaly się selekcje deportowanych.
To miejsce jest przejmującym świadectwem zbrodni przeciwko ludzkości i stanowi ważną lekcję o potrzebie pamięci, tolerancji i szacunku dla życia. Auschwitz-Birkenau jest miejscem refleksji i przestrogi dla przyszlych pokoleń.
Zespól architektoniczno-parkowy w Kalwarii Zebrzydowskiej
Zespól architektoniczno-parkowy w Kalwarii Zebrzydowskiej, zostal wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 1999 roku, to wyjątkowe miejsce, które lączy wartości religijne, artystyczne i przyrodnicze. Polożony w malowniczej scenerii Pogórza Makowskiego, kompleks stanowi jedno z najważniejszych sanktuariów pielgrzymkowych w Polsce.
Zalożony w XVII wieku przez wojewodę krakowskiego Mikolaja Zebrzydowskiego, zespól sklada się z bazyliki Matki Bożej Anielskiej, klasztoru bernardynów oraz ponad 40 kaplic i kościolów wkomponowanych w krajobraz. Kaplice rozmieszczone są na wzgórzach, tworząc symboliczną Drogę Krzyżową oraz Drogę Maryjną.
Kalwaria Zebrzydowska przyciąga pielgrzymów i turystów swoim spokojem, wyjątkową atmosferą oraz bogatą tradycją religijną. To także miejsce, gdzie natura harmonijnie wspólistnieje z architekturą, oferując niezapomniane widoki i chwile refleksji. To obowiązkowy punkt na mapie Malopolski dla każdego milośnika kultury i duchowości.
Drewniane kościoly w Malopolsce - Kościól w Dębinie, Sękowej, Binarowej i Lipnicy Murowanej
Kościoly w Dębnie, Sękowej, Binarowej i Lipnicy Murowanej, wpisane zostaly na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 2003 roku, to wyjątkowe zabytki drewnianej architektury sakralnej w Malopolsce. Te świątynie, pochodzące glównie z XV i XVI wieku, zachwycają kunsztem rzemieślniczym, unikalnym stylem oraz harmonijnym wkomponowaniem w otaczający krajobraz.
-
Kościól św. Michala Archaniola w Dębnie
– slynie z oryginalnych polichromii z XV wieku i niezwykle dobrze zachowanego wnętrza.
-
Kościól św. Filipa i Jakuba w Sękowej
– znany jako „Perla Beskidów”, zachwyca smuklą konstrukcją i charakterystycznymi sobotami (zadaszeniami).
-
Kościól św. Michala Archaniola w Binarowej
– wyróżnia się bogatymi malowidlami i wspanialymi detalami rzeźbiarskimi.
-
Kościól św. Leonarda w Lipnicy Murowanej
– zachwyca prostotą konstrukcji i cennymi malowidlami z XVII wieku.
Te świątynie są wyjątkowym świadectwem dawnego rzemiosla i duchowości, które nadal przyciągają milośników historii i sztuki.
Drewniane cerkwie w Brunarach Wyżnych, Kwiatoniu, Owczarach i Powroźniku
Drewniane cerkwie w Brunarach Wyżnych, Kwiatoniu, Owczarach i Powroźniku to jedne z najpiękniejszych przykladów architektury sakralnej w Polsce, wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 2013 roku. Polożone w malowniczym Beskidzie Niskim i Sądeckim, cerkwie te reprezentują tradycyjny styl lemkowski, charakteryzujący się harmonią, prostotą i glęboką symboliką.
-
Cerkiew św. Michala Archaniola w Brunarach Wyżnych
– zbudowana w XVII wieku, zachwyca misternym ikonostasem i zdobionymi wnętrzami.
-
Cerkiew św. Paraskewy w Kwiatoniu
– jedna z najlepiej zachowanych cerkwi lemkowskich, wyróżnia się smuklymi wieżami i bogatymi polichromiami.
-
Cerkiew Opieki Bogurodzicy w Owczarach
– datowana na XVII wiek, jest znana z doskonalego stanu zachowania oraz pięknego wnętrza.
-
Cerkiew św. Jakuba w Powroźniku
– najstarsza drewniana cerkiew w Polsce, z cennymi ikonami i polichromiami.
Te cerkwie to wyjątkowe polączenie sztuki, duchowości i tradycji, które przyciągają turystów z calego świata.
Dlaczego warto odwiedzić zabytki UNESCO w Malopolsce?
Zabytki UNESCO w Malopolsce to prawdziwe perly dziedzictwa, które pokazują bogactwo kultury, historii i natury tego regionu. Każde z tych miejsc oferuje niepowtarzalne doświadczenia – od majestatycznych zamków, przez unikalne kopalnie, po miejsca pamięci i cuda przyrody. Odkrywanie ich to nie tylko podróż w czasie, ale także lekcja szacunku dla dziedzictwa, które należy chronić dla przyszlych pokoleń.
ODKRYJ ATRAKCJE TURYSTYCZNE MAŁOPOLSKI
Szlak Architektury Drewnianej w Malopolsce – 255 zabytkowych obiektów drewnianych
Malopolska, znana ze swojego bogatego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego, może pochwalić się jednym z najcenniejszych skarbów architektonicznych w Polsce – Szlakiem Architektury Drewnianej. To unikalne przedsięwzięcie o dlugości ponad 1500 kilometrów pozwala odkryć aż 255 wyjątkowych obiektów architektonicznych, od drewnianych kościolów, cerkwi i dzwonnic, po spichlerze, wiejskie chalupy i szlacheckie dwory.
Szlak zostal stworzony w 2001 roku, obejmuje nie tylko Malopolskę, ale również województwa śląskie, świętokrzyskie i podkarpackie. Dzięki starannie zaprojektowanemu oznakowaniu, podróżowanie trasą jest przyjemne i latwe.
Najcenniejsze obiekty wpisane na listę UNESCO
Wykaz zabytków obejmuje osiem obiektów wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, które wyróżniają się swoją wyjątkowością i znaczeniem:
-
Kościól św. Michala Archaniola w Binarowej – jednonawowy, z bogatymi malowidlami z XVI i XVII wieku oraz gotycką rzeźbą Matki Boskiej z okolo 1400 roku.
-
Kościól św. Michala Archaniola w Dębnie Podhalańskim – doskonale zachowany kościól z XV wieku, ze średniowiecznymi polichromiami i unikalnym wystrojem wnętrza.
-
Kościól św. Leonarda w Lipnicy Murowanej – jeden z najlepiej zachowanych średniowiecznych kościolów w Polsce, z cennymi malowidlami ściennymi.
-
Kościól św. Filipa i Jakuba w Sękowej – unikatowy przyklad architektury drewnianej, obudowany charakterystycznymi podcieniami.
-
Cerkiew św. Jakuba Mlodszego Apostola w Powroźniku – najstarsza cerkiew na Łemkowszczyźnie, zachwycająca ikonostasem i bogatymi dekoracjami.
-
Cerkiew Opieki Bogurodzicy w Owczarach – jedna z najlepiej zachowanych cerkwi lemkowskich, z kompletnym wyposażeniem wnętrza.
-
Cerkiew św. Paraskewii w Kwiatoniu – doskonaly przyklad budownictwa sakralnego, wyróżniający się smuklą wieżą izbicową.
-
Cerkiew św. Michala Archaniola w Brunarach Wyżnych – świątynia z XVIII wieku, z charakterystycznymi elementami architektury lemkowskiej.
Pozostale wyjątkowe zabytki
Wśród innych obiektów na Szlaku znajdują się również mniej znane, ale równie urokliwe miejsca:
-
Zabytkowa zabudowa w Chocholowie – wieś będąca naturalnym rezerwatem drewnianej architektury, gdzie domy zrębowe kryte gontem tworzą malowniczy krajobraz.
-
Skansen Wsi Pogórzańskiej w Szymbarku – zbiór tradycyjnych chalup, dzwonnic i innych budowli charakterystycznych dla regionu.
-
Zespól szalasów na Polanie Podokólne w Jurgowie – unikalne skupisko szalasów pasterskich, ukazujące archaiczną kulturę materialną Podhala.
Regionalne trasy
Obiekty na Szlaku Architektury Drewnianej podzielono na cztery trasy regionalne:
-
Trasa Nowy Sącz i Gorlice – bogata w cerkwie i kościoly, w tym te wpisane na listę UNESCO.
-
Trasa Tarnów i okolice – z malowniczymi drewnianymi kościolami oraz urokliwymi dworami.
-
Trasa Kraków i okolice – obejmująca drewniane kościoly w pobliżu stolicy regionu oraz unikatowe kaplice.
-
Trasa Orawa, Podhale, Spisz i Pieniny – skupiająca się na tradycyjnej architekturze Podhala oraz cennych obiektach sakralnych.
Każdy z tych obiektów oferuje wyjątkową perspektywę na historię i kulturę Malopolski, tworząc niezapomniane wrażenia dla milośników architektury i tradycji.
„Muzyka Zaklęta w Drewnie” – kultura ożywiona
Od 2007 roku wybrane obiekty na Szlaku Architektury Drewnianej stają się sceną dla cyklu koncertów „Muzyka Zaklęta w Drewnie”. To wydarzenie nie tylko podkreśla unikalną akustykę drewnianych budowli, ale również przyciąga melomanów z calej Polski i zagranicy, lącząc sztukę muzyczną z pięknem architektury.
Dlaczego warto odwiedzić Szlak Architektury Drewnianej?
Zwiedzanie Szlaku Architektury Drewnianej to nie tylko okazja do podziwiania kunsztu dawnych cieśli, ale także do glębszego zanurzenia się w lokalnej kulturze. Wiele z obiektów jest dostępnych dla zwiedzających, a przewodnicy z pasją opowiadają o ich historii, tradycjach i znaczeniu. Dodatkowo, szlak jest doskonale przystosowany dla turystów – tablice informacyjne i oznakowane trasy sprawiają, że latwo można zaplanować wizytę, niezależnie od środka transportu.
Szlak Architektury Drewnianej w Malopolsce to prawdziwa podróż w czasie, w trakcie której można doświadczyć harmonii między czlowiekiem a naturą, podziwiając dziela, które przetrwaly wieki. Jeśli szukasz inspiracji, spokoju i piękna, to miejsce z pewnością spelni Twoje oczekiwania.
Malopolska Trasa Światowego Dziedzictwa UNESCO, która zachwyci każdego
Malopolska to prawdziwy skarbiec światowego dziedzictwa, w którym historia, kultura i architektura splatają się w wyjątkowy sposób. Obecność aż 14 obiektów wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO czyni ten region jednym z najbogatszych pod tym względem w Polsce. Od tętniącego życiem Krakowa, z jego Starym Miastem, Wzgórzem Wawelskim i Kazimierzem, przez unikatowe kopalnie soli w Wieliczce i Bochni, po drewniane kościoly i cerkwie rozsiane po malowniczych zakątkach Malopolski – każdy z tych obiektów to niezwykla opowieść o przeszlości.
Szlak Architektury Drewnianej, liczący 255 wyjątkowych obiektów, oferuje niezrównaną możliwość poznania tradycyjnego rzemiosla i piękna architektury drewnianej. Szczególną atrakcją są obiekty wpisane na listę UNESCO, które zachwycają nie tylko swoją estetyką, ale i glębokim osadzeniem w lokalnej historii i kulturze. Organizowane w tych miejscach wydarzenia, takie jak koncerty „Muzyka Zaklęta w Drewnie,” ożywiają te zabytki i czynią je jeszcze bardziej atrakcyjnymi dla odwiedzających.
Odwiedzenie Malopolski to nie tylko okazja do podziwiania wyjątkowych zabytków, ale także szansa na zanurzenie się w atmosferze bogatej tradycji i wielowiekowej historii, które czynią ten region niezapomnianym. Niezależnie od tego, czy fascynuje Cię monumentalna architektura, czy ukryte perelki drewnianych kościolów i cerkwi, Malopolska z pewnością spelni Twoje oczekiwania i pozostawi niezatarte wspomnienia. Zapraszamy do odkrywania skarbów UNESCO w województwie malopolskim!
