Wycieczki szkolne na Śląsku - pomysły na wycieczkę szkolną

Województwo śląskie, położone w południowej Polsce, to region o niezwykle bogatej historii, różnorodnej kulturze i przemysłowym dziedzictwie. Śląsk to miejsce, gdzie tradycja łączy się z nowoczesnością, oferując mnóstwo atrakcji, które mogą stać się doskonałymi celami wycieczek szkolnych. W tym artykule przedstawimy najlepsze pomysły na wycieczki szkolne na Śląsku, które zapewnią niezapomniane wrażenia i mnóstwo emocji.

Województwo śląskie znajduje się w południowej Polsce, granicząc z województwami: opolskim, łódzkim, świętokrzyskim i małopolskim, a także z Czechami i Słowacją. Stolica regionu, Katowice, jest jednym z głównych centrów gospodarczych i kulturalnych kraju. Śląsk to region, który słynie z bogatej tradycji górniczej, a także z dynamicznie rozwijających się miast i malowniczych krajobrazów.

POLECANE ATRAKCJE TURYSTYCZNE

SPIS TREŚCI:

Polecane atrakcje na wycieczki szkolne na Śląsku

Przedstawiamy najlepsze atrakcje na wycieczki szkolne na Śląsku. Poznajcie miejsca, które nie tylko bawią, ale również uczą, oferując młodzieży unikalne doświadczenia i przygody. Bez względu na to, czy jesteście miłośnikami historii, nauki, czy po prostu szukacie rozrywki na świeżym powietrzu, Śląsk ma coś dla każdego.

1. Kopalnia Guido w Zabrzu - jednodniowy wyjazd

Kopalnia Guido w Zabrzu to jedno z najbardziej niezwykłych miejsc na Śląsku i doskonała propozycja na wycieczkę szkolną. Dawna kopalnia węgla kamiennego, dziś przekształcona w muzeum, pozwala uczniom zstąpić setki metrów pod ziemię i na własne oczy zobaczyć, jak wyglądało życie oraz praca górników.

Zwiedzanie odbywa się w autentycznych wyrobiskach, gdzie zachowane są oryginalne maszyny i urządzenia górnicze. To nie tylko spacer pod ziemią, ale żywa lekcja historii i techniki, która angażuje zmysły i pobudza wyobraźnię. Przewodnicy, często byli górnicy, opowiadają o codziennych trudach pracy, o kulturze górniczej i znaczeniu węgla dla rozwoju regionu.

Podziemna trasa turystyczna pozwala odkryć tajemnice górnictwa, a także doświadczyć wyjątkowej atmosfery kopalni - ciemności, chłodu i potęgi maszyn. To miejsce, w którym teoria spotyka się z praktyką, a historia staje się bliska i namacalna.

Wizyta w Kopalni Guido to niezapomniana przygoda, która łączy edukację z przeżyciem, ucząc szacunku do ciężkiej pracy górników i historii Śląska.

Lokalizacja:

3 Maja 93, 41-800 Zabrze

Więcej informacji: https://kopalniaguido.pl/

2. Sztolnia Królowa Luiza w Zabrzu - warto poznać

Sztolnia Królowa Luiza w Zabrzu to wyjątkowe miejsce na mapie Śląska i jedna z najważniejszych atrakcji Szlaku Zabytków Techniki. Dawna kopalnia, dziś udostępniona do zwiedzania, pozwala wejść w świat górników i zrozumieć, jak ogromne znaczenie miało górnictwo dla rozwoju regionu.

Podczas wizyty uczniowie przemierzają autentyczne podziemne korytarze, gdzie zachowały się oryginalne maszyny i narzędzia górnicze. Dzięki barwnym opowieściom przewodników mogą poznać metody wydobycia węgla stosowane na przestrzeni wieków oraz dowiedzieć się, jak wyglądała codzienność ludzi pracujących setki metrów pod ziemią.

To nie tylko spacer po historycznych wyrobiskach, ale również interaktywna lekcja historii i techniki, która angażuje i uczy w atrakcyjnej formie. Zwiedzanie sztolni to także okazja, by poczuć atmosferę pracy w kopalni – usłyszeć dźwięki maszyn, zobaczyć warunki panujące pod ziemią i zrozumieć, jak wymagający był zawód górnika.

Sztolnia Królowa Luiza to miejsce, które łączy edukację z przygodą, pozwalając uczniom lepiej poznać dziedzictwo Śląska. To wycieczka, która na długo pozostaje w pamięci i inspiruje do refleksji nad historią regionu.

Lokalizacja:

Maurycego Mochnackiego 12, 41-800 Zabrze 

Więcej informacji: https://www.sztolnialuiza.pl/

3. Bajka pana Kleksa w Katowicach - idealna na wycieczkę szkolną

Jeśli szukacie inspirującego miejsca na wycieczkę szkolną, Bajka Pana Kleksa w Katowicach to wybór, który zapewni niezapomniane wrażenia i połączy naukę z zabawą. Zlokalizowana w Fabryce Porcelany, Bajka Pana Kleksa to interaktywna przestrzeń, która przenosi dzieci w świat magii, edukacji i przygody, inspirowany twórczością Jana Brzechwy.

Podczas wizyty uczniowie wcielają się w rolę odkrywców i rozwiązują fascynujące zagadki. Wśród głównych zadań znajduje się poszukiwanie ukrytych magicznych przedmiotów Profesora Kleksa, które wymagają logicznego myślenia, współpracy i kreatywności. Dzieci odwiedzają również Abecję, podwodny świat Królowej Aby, gdzie pomagają ocalić planetę przed zagrożeniem ekologicznym. To nie tylko świetna zabawa, ale również okazja do nauki o ekologii i ochronie środowiska.

W trakcie wycieczki na uczniów czekają również unikalne atrakcje, takie jak leczenie chorych sprzętów, kleksografia, losowanie snów czy wspólne śpiewanie znanych piosenek z Akademii Pana Kleksa. Program wzbogacają warsztaty naukowe lub ekologiczne, które rozwijają zainteresowania i angażują uczestników w aktywną naukę.

Bajka Pana Kleksa to miejsce pełne magii, które zachwyca nie tylko dzieci, ale i nauczycieli, oferując edukację w wyjątkowej, angażującej formie. Wizyta tutaj to niepowtarzalna okazja, by przenieść się w świat wyobraźni, odkryć radość eksperymentowania i zacieśnić klasowe więzi.

Lokalizacja:

Porcelanowa 23, 40-246 Katowice

Więcej informacji: https://www.bajkapanakleksa.pl/

4. Kolejkowo w Gliwicach - atrakcje turystyczne

Kolejkowo w Gliwicach to największa makieta kolejowa w Polsce i jednocześnie niezwykłe miejsce, które potrafi zachwycić zarówno dzieci, jak i dorosłych. Na powierzchni ponad 900 m² rozciąga się barwny świat w miniaturze – miasteczka, wsie, góry i lasy, w których codzienne życie toczy się w rytmie przejeżdżających pociągów. Każdy detal został starannie dopracowany, dzięki czemu ekspozycja tętni realizmem i pozwala przenieść się do innego wymiaru.

Uczniowie odwiedzający Kolejkowo mogą zobaczyć dziesiątki miniaturowych lokomotyw i wagonów, które przemierzają malownicze krajobrazy, mijając mosty, tunele i stacje kolejowe. W miasteczkach toczy się codzienne życie – na ulicach pracują strażacy i policjanci, ludzie robią zakupy, a w górach turyści zdobywają szczyty. Dzień płynnie zmienia się w noc, a oświetlone domki i latarnie dodają scenom magicznego charakteru.

To miejsce, które nie tylko bawi, ale i uczy. Uczniowie mogą dowiedzieć się więcej o historii kolejnictwa, zasadach modelarstwa i zobaczyć, jak pasja łączy się z techniką. Kolejkowo w Gliwicach to wyjątkowa lekcja wyobraźni i spostrzegawczości, idealna na wycieczkę szkolną pełną inspiracji i radości odkrywania.

Lokalizacja:

Gliwice CH Europa Centralna ul. Pszczyńska 315

www.kolejkowo.pl/gliwice

5. Funzeum w Gliwicach

Funzeum w Gliwicach to niezwykłe muzeum nowej generacji, które łączy sztukę, edukację i zabawę w jednej, niezwykle kolorowej przestrzeni. To miejsce, w którym tradycyjne zwiedzanie ustępuje miejsca aktywnemu doświadczaniu - tu wszystko można dotknąć, sprawdzić i odkrywać na własny sposób. Wystawy angażują wszystkie zmysły, zachęcając do kreatywności i eksperymentowania.

Na odwiedzających czekają setki interaktywnych instalacji artystycznych, które pokazują, jak fascynujący może być świat barw, światła i dźwięku. Szczególną atrakcją są sale multimedialne, w których uczestnicy mogą tworzyć własne dzieła sztuki, bawiąc się kolorami i efektami świetlnymi. To doskonała okazja, by połączyć naukę o zjawiskach fizycznych z radością tworzenia.

Funzeum to również wyjątkowe tło do rozwijania wyobraźni i wspólnej zabawy. Wizyta tutaj to nie tylko ciekawa lekcja dla dzieci i młodzieży, ale także świetna rozrywka dla dorosłych, którzy na nowo mogą poczuć dziecięcą radość odkrywania. To idealne miejsce na wycieczkę szkolną, rodzinny wypad czy kreatywne spędzenie wolnego czasu, które na długo zostaje w pamięci.

Lokalizacja:

Gliwice, CH Europa Centralna

www.funzeum.pl

6. Cieszyn - miasto z historią i niepowtarzalnym klimatem

Cieszyn, jedno z najstarszych miast w Polsce, zachwyca bogatym dziedzictwem i wyjątkową atmosferą, która łączy tradycję z nowoczesnością. To doskonały cel wycieczki szkolnej, gdzie każdy krok staje się spotkaniem z historią i kulturą regionu.

Uczniowie mogą odwiedzić najstarsze publiczne muzeum w Polsce, które w atrakcyjny sposób prezentuje przeszłość miasta i całego Śląska Cieszyńskiego. Spacer trasą cieszyńskiego tramwaju pozwala poczuć klimat dawnych lat, a wizyta w Centrum Folkloru Śląska Cieszyńskiego przybliża tradycyjne stroje, obyczaje i muzykę regionu.

W Muzeum Drukarstwa na młodych odkrywców czekają interaktywne warsztaty i możliwość zobaczenia zabytkowych maszyn w akcji. Symbolem miasta jest natomiast słynna Rotunda św. Mikołaja, znana z banknotu dwudziestozłotowego, która od wieków góruje nad Cieszynem.

Dla najmłodszych nie lada atrakcją będzie zabawa w poszukiwanie kryjówki bohaterów książkowej Kociej Szajki. Miasto pełne legend, urokliwych uliczek i ciekawych historii sprawia, że każda wycieczka do Cieszyna staje się niezapomnianą przygodą.

Więcej informacji:

Cieszyn - robi wrażenie

7. Muzeum Chleba w Radzionkowie - żywa lekcja historii

Muzeum Chleba w Radzionkowie to niezwykłe miejsce, które w ciekawy sposób łączy historię, kulturę i praktyczną naukę. To świetna propozycja na wycieczkę szkolną, podczas której uczniowie odkrywają tajniki wypieku pieczywa oraz poznają, jak wyglądało codzienne życie dawnych pokoleń.

Podczas zwiedzania młodzież dowiaduje się, jak z ziarenka powstaje bochenek, ogląda dawne maszyny piekarskie, narzędzia oraz wyposażenie wiejskich kuchni. Największą atrakcją jest możliwość samodzielnego formowania i wypiekania bułeczek – doświadczenie, które łączy naukę z zabawą i na długo pozostaje w pamięci uczestników.

Muzeum to jednak nie tylko opowieść o chlebie. Ekspozycje przenoszą w przeszłość, pokazując klasę szkolną sprzed lat, stare zabawki, sprzęty codziennego użytku czy reklamy dawnych czasów. To spotkanie z historią, które uczy szacunku do tradycji, pracy ludzkich rąk i chleba jako symbolu domowego ciepła.

Wizyta w Muzeum Chleba to wyjątkowa lekcja, pełna wiedzy, emocji i praktycznych doświadczeń, które inspirują i bawią jednocześnie.

Lokalizacja:

Z. Nałkowskiej 5, 41-922 Radzionków

Więcej informacji: Muzeum Chleba w Radzionkowie

8. PIXEL XL w Katowicach

PIXEL XL to innowacyjne centrum gier, które oferuje nowoczesną formę interaktywnej rozrywki. Uczniowie korzystają tu z interaktywnych mat, które pozwalają im "fizycznie" stać się częścią gry. PIXEL XL oferuje ponad 20 gier, które wymagają refleksu, sprytu i współpracy. To doskonałe miejsce na aktywne spędzenie czasu i rozwijanie umiejętności pracy zespołowej.

Lokalizacja:

Sokolska 31, 40-086 Katowice

Więcej informacji: PIXEL XL Katowice

9. Papugarnia Carmen w Katowicach

Papugarnia Carmen to niezwykła atrakcja, która przenosi odwiedzających w barwny świat egzotycznych ptaków. W przestronnej, otwartej sali można podziwiać dziesiątki gatunków papug – od majestatycznych ar, przez wesołe kakadu, aż po energiczne amazonki. Ptaki poruszają się swobodnie, siadają na ramionach gości i chętnie częstują się przysmakami, co sprawia, że kontakt z nimi jest wyjątkowo bliski i pełen emocji.

To idealne miejsce dla dzieci, rodzin i wszystkich miłośników przyrody. W przyjaznej atmosferze odwiedzający poznają ciekawostki o papugach, ich zwyczajach i naturalnych środowiskach. Możliwość karmienia ptaków i robienia pamiątkowych zdjęć czyni wizytę jeszcze bardziej atrakcyjną.

Papugarnia Carmen łączy rozrywkę z edukacją - zachwyca kolorami, dostarcza radości i uczy szacunku do egzotycznej przyrody. To miejsce, w którym każdy, niezależnie od wieku, może przeżyć niezapomniane spotkanie z ptakami, które na długo pozostanie w pamięci.

Lokalizacja:

Obroki 77, 40-833 Katowice

Więcej informacji: Papugarnia Carmen

10. Muzeum Śląskie w Katowicach - lekcja historii

Muzeum Śląskie to jedno z najważniejszych muzeów w regionie, mieszczące się na terenie dawnej kopalni węgla kamiennego. Muzeum oferuje bogatą kolekcję sztuki, historii i kultury Śląska. Uczniowie mogą zobaczyć zarówno stałe wystawy, jak i czasowe ekspozycje, które przybliżają historię i tradycje regionu. To idealne miejsce na edukacyjną wycieczkę, która rozwija wiedzę o historii i kulturze Śląska.

11. Twinpigs w Żorach

Twinpigs to tematyczny park rozrywki w stylu Dzikiego Zachodu, zlokalizowany w Żorach. Oferuje liczne atrakcje, w tym pokazy kowbojskie, przejażdżki konne, strzelnice i wiele innych. Park jest idealnym miejscem na wycieczkę szkolną, która przeniesie uczniów w świat Dzikiego Zachodu i pozwoli im przeżyć niezapomniane przygody.

Województwo śląskie to region pełen różnorodnych atrakcji, które są idealnymi celami wycieczek szkolnych. Od historycznych kopalni i muzeów, przez interaktywne centra rozrywki, po parki tematyczne – Śląsk oferuje mnóstwo możliwości na edukacyjne i emocjonujące wycieczki.

Jak zorganizować wycieczkę szkolną? Praktyczny poradnik dla nauczycieli

Organizacja wycieczki szkolnej to duże wyzwanie, które wymaga starannego planowania, dbałości o szczegóły oraz umiejętności zarządzania czasem i grupą uczniów. Jednak dobrze zaplanowana wycieczka może być niezwykle wartościowym doświadczeniem zarówno edukacyjnym, jak i integracyjnym.

Wybór celu wycieczki

Pierwszym krokiem w organizacji wycieczki jest wybór odpowiedniego miejsca. Należy zastanowić się, jaki cel edukacyjny ma spełnić wyjazd – czy będzie to wycieczka historyczna, przyrodnicza, kulturalna, czy może integracyjna. Ważne jest, aby dostosować cel wycieczki do wieku i zainteresowań uczniów. Warto także skonsultować się z innymi nauczycielami, a nawet uczniami, aby wybrać miejsce, które zainteresuje całą grupę.

Popularne cele wycieczek szkolnych to:

• muzea (np. Muzeum Powstania Warszawskiego, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN),
• parki narodowe (np. Bieszczady, Karkonosze),
• skanseny, zamki i inne miejsca historyczne (np. Zamek Krzyżacki w Malborku),
• parki rozrywki i nauki (np. Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, Energylandia w Zatorze).

2. Budżet i finanse

Po wyborze miejsca, trzeba określić budżet wycieczki. Warto wziąć pod uwagę takie koszty jak:

• transport (autobus, pociąg, itp.),
• noclegi (jeśli wycieczka trwa więcej niż jeden dzień),
• bilety wstępu do atrakcji,
• wyżywienie,
• ubezpieczenie uczestników,
• dodatkowe koszty, np. przewodników, pamiątki dla uczniów.

Przy organizowaniu wycieczki istotne jest poinformowanie rodziców o kosztach wyjazdu i zorganizowanie zbiórki pieniędzy w odpowiednim czasie. Warto także poszukać możliwości dofinansowania wycieczki, np. poprzez fundusze szkoły, programy edukacyjne czy lokalne inicjatywy wsparcia edukacji.

3. Organizacja transportu

Transport to kluczowy element każdej wycieczki szkolnej. Wynajem autobusu jest często najwygodniejszym rozwiązaniem, zwłaszcza dla większych grup. Należy upewnić się, że firma transportowa posiada wszystkie wymagane licencje i ubezpieczenia, a kierowca ma doświadczenie w przewozie dzieci. Alternatywą mogą być pociągi lub transport publiczny, jeśli miejsce docelowe jest dobrze skomunikowane.

Warto zorganizować listę uczniów, podzielić ich na mniejsze grupy i przydzielić odpowiedzialne osoby dorosłe do opieki nad nimi podczas podróży.

4. Dokumentacja i formalności

Każda wycieczka szkolna wymaga przygotowania odpowiednich dokumentów. Do najważniejszych formalności należą:

• zgody rodziców/opiekunów na udział dziecka w wycieczce,
• lista uczestników,
• polisa ubezpieczeniowa obejmująca wszystkich uczestników,
• plan wycieczki, w tym harmonogram dnia, numery kontaktowe oraz informacje o ewentualnych rezerwacjach.

Nauczyciel odpowiedzialny za wycieczkę powinien także zadbać o kontakt z dyrekcją szkoły i poinformowanie jej o wszystkich szczegółach wyjazdu. Często konieczne jest również uzyskanie zgody organu prowadzącego szkołę na organizację wycieczki.

5. Program wycieczki

Planowanie programu wycieczki to jeden z najważniejszych elementów. Harmonogram powinien być dobrze zrównoważony – ważne, aby zapewnić uczniom zarówno czas na naukę, jak i na zabawę czy odpoczynek. Zbyt intensywny program może zmęczyć uczniów, dlatego warto zaplanować przerwy i czas wolny.

Przykładowy program wycieczki jednodniowej może wyglądać następująco:

• 08:00 – Zbiórka i wyjazd spod szkoły,
• 10:00 – Przyjazd do celu, zwiedzanie muzeum z przewodnikiem,
• 12:30 – Obiad w restauracji,
• 14:00 – Spacer po parku narodowym lub wizyta w kolejnym miejscu,
• 16:00 – Czas wolny na zakup pamiątek,
• 17:00 – Powrót autobusem do szkoły,
• 19:00 – Przyjazd i zakończenie wycieczki.

6. Bezpieczeństwo

Bezpieczeństwo uczniów powinno być priorytetem każdej wycieczki szkolnej. Przed wyjazdem należy zebrać informacje o stanie zdrowia uczniów oraz o ich ewentualnych alergiach czy chorobach, a także przygotować apteczkę pierwszej pomocy. Każdy uczestnik powinien być odpowiednio ubezpieczony na czas wyjazdu.

W trakcie wycieczki warto omówić z uczniami zasady bezpieczeństwa, m.in. co robić w razie zagubienia, z kim należy się kontaktować w sytuacjach awaryjnych i jakie są podstawowe reguły poruszania się po nieznanym terenie. Grupa powinna poruszać się razem, a w przypadku większej liczby uczniów należy wyznaczyć dorosłych opiekunów odpowiedzialnych za poszczególne grupy.

Planując wycieczkę szkolną, warto wziąć pod uwagę te niezwykłe miejsca, które zapewnią uczniom niezapomniane wrażenia i mnóstwo wiedzy. Zapraszamy do odkrywania Śląska i czerpania radości z jego bogactwa!

Atrakcje w okolicy - Małopolski plan wycieczek

Śląsk i Małopolska to dwa niezwykle atrakcyjne regiony Polski, które oferują różnorodne możliwości na fascynujące wycieczki. Zarówno miłośnicy historii, architektury, jak i przyrody znajdą tu coś dla siebie. Od zabytkowych miast, takich jak Kraków czy Katowice, po malownicze krajobrazy Beskidów i Jury Krakowsko-Częstochowskiej – te regiony zachwycają swoim bogactwem kulturowym i przyrodniczym.

Małopolska zaprasza na wycieczki do Wadowic, Wieliczki czy na szlaki Tatrzańskiego Parku Narodowego. Dzięki dogodnym połączeniom transportowym i bliskiej odległości między tymi atrakcjami, można stworzyć zróżnicowany plan wycieczek, który dostarczy niezapomnianych wrażeń.

Kopalnia Soli Wieliczka

Kopalnia Soli „Wieliczka” to jedno z najcenniejszych polskich zabytków i wyjątkowa atrakcja turystyczna, wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Położona w Małopolsce, zaledwie kilkanaście kilometrów od Krakowa, przyciąga miliony turystów z całego świata. Kopalnia ma ponad 700 lat historii i jest nie tylko świadectwem ciężkiej pracy górników, ale także niezwykłym miejscem sztuki podziemnej.

Podczas zwiedzania można zobaczyć majestatyczne komory solne, podziemne kaplice, rzeźby i żyrandole wykonane z soli, a także imponującą Kaplicę Świętej Kingi – jedno z najpiękniejszych miejsc w kopalni. Trasa turystyczna prowadzi przez kilkadziesiąt metrów pod ziemią, oferując niezapomniane wrażenia zarówno dzieciom, jak i dorosłym. Oprócz walorów historycznych i artystycznych, Wieliczka jest znana także ze swoich właściwości zdrowotnych, dzięki działającemu tam uzdrowisku solankowemu.

Zatorland - park przygody

Zatorland w Zatorze to unikalny park rozrywki, który przyciąga zarówno dzieci, jak i dorosłych. Położony w Małopolsce, niedaleko Krakowa, oferuje niezwykłe atrakcje tematyczne, które przenoszą odwiedzających w świat dinozaurów, mitologii i owadów. Największą atrakcją Zatorlandu jest Park Ruchomych Dinozaurów, gdzie można podziwiać gigantyczne, poruszające się modele prehistorycznych gadów, w tym największego dinozaura na świecie!

Zatorland to także Park Mitologii, który pozwala zanurzyć się w świecie starożytnych opowieści oraz Park Owadów, gdzie można przyjrzeć się powiększonym modelom owadów. Dodatkowo, w parku znajdują się liczne atrakcje rozrywkowe, takie jak karuzele, trampoliny czy kino 5D. To idealne miejsce na rodzinny wypad, gdzie nauka łączy się z zabawą, a każdy znajdzie coś dla siebie.

Kopalnia Soli Bochnia

Kopalnia Soli w Bochni to jedna z najstarszych kopalni w Europie, a jednocześnie unikalna atrakcja turystyczna, wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Położona w Małopolsce, kopalnia działa od 1248 roku, będąc jednym z kluczowych ośrodków wydobycia soli w średniowiecznej Polsce. Dziś można ją zwiedzać, podziwiając niezwykłe podziemne komory, solne korytarze i kaplice, które zachwycają swoją historią oraz architekturą.

Podczas zwiedzania turyści mogą skorzystać z wyjątkowej podziemnej kolejki czy przepłynąć łodzią po zalanym tunelu. Kopalnia oferuje także interaktywne wystawy, które przybliżają historię wydobycia soli oraz życie dawnych górników. Szczególną atrakcją jest możliwość spędzenia nocy w podziemnym uzdrowisku solnym, gdzie panuje wyjątkowy mikroklimat korzystny dla zdrowia. Kopalnia Soli Bochnia to doskonałe miejsce, które łączy edukację z niezwykłą przygodą.

Zobacz katalog - Informator Szkolny